Varend ontgassen van binnenvaartschepen terugdringen

Na het lossen van de vloeibare lading van vluchtige organische stoffen gaan binnenvaartschepen in veel gevallen over tot ontgassen. Daarbij worden de achtergebleven restanten van giftig en milieugevaarlijke (vluchtige) organische dampen uitgestoten. Dit kan volgens de VNCI in veel gevallen voorkomen worden door ‘compatibel varen’.  

Op dit moment doen schippers dat nog naar de buitenlucht gedurende de reis naar een volgend laadadres. De volgende verlader vereist in de meeste gevallen een ‘schoon en droog schip’. Omdat er bijna geen installaties zijn waarbij dat op een milieuvriendelijkere manier mogelijk is, wordt de schipper gedwongen om dat naar de buitenlucht te doen. Het meeste vervoer van deze ladingen gaat via de Rijn. 

De Rijnoeverstaten (Duitsland, België, Zwitserland, Frankrijk, Luxemburg en Nederland) hebben in 1996 op milieutechnisch gebied afspraken gemaakt over binnenvaartvervoer in het CDNI-verdrag. In 2017 is daar een verbod op het varend ontgassen van de meest vervoerde stoffen aan toegevoegd. Het verbod kent een invoering in drie fasen waarbij in elke fase het varend ontgassen van meer stoffen wordt verboden. De eerste fase van het verbod gaat in zes maanden nadat de verdragswijziging in werking is getreden. Inmiddels hebben de meeste landen, met uitzondering van Zwitserland, de verdragswijziging geratificeerd. Voordat het van kracht kan worden (naar verwachting eind 2023/begin 2024) moeten alle landen het verdrag geratificeerd hebben. 

Op dit moment wordt al geprobeerd om het varend ontgassen te beperken door vaker dezelfde of verenigbare lading te vervoeren. Een volledig varend ontgassingsverbod kan echter pas worden ingesteld wanneer er voldoende ontgassingsinstallaties zijn. Het kost tijd om installaties beschikbaar te krijgen die de gassen op verantwoorde manier uit het schip kunnen verwijderen. Er bestaat een verschil van inzicht over hoe de ontgassingsinfrastructuur tot stand moet komen  en of voor de mobiele ontgassingsinstallaties tijdelijk ontheffing kan worden verleend van de huidige wettelijke emissie-eisen. 

Marktpartijen zijn bezig om technieken te ontwikkelen voor een verdere reductie van de emissies van ontgassingsinstallaties, maar op dit moment kunnen die installaties nog niet voldoen aan de wettelijke milieueisen. Die moeten de komende periode in de praktijk doorontwikkeld worden. 

In de praktijk kan het ontgassen een dure operatie zijn, alleen al omdat die tijdrovend is. De VNCI is van mening dat ontgassen in veel gevallen voorkomen kan worden door producten zonder ontgassen en/of reinigen ‘over elkaar’ te laden, dat wil zeggen dezelfde of verenigbare producten te vervoeren. Dit wordt ‘compatibel varen’ genoemd.

Inzet VNCI

• De VNCI is in overleg met andere partijen om de eisen van compatibel varen minder restrictief te maken omdat bij invoering van het verbod een zogenaamde ‘schoon en droog schip’ niet meer gratis is, maar minimaal € 10.000,- kost. De keuze blijft echter in alle gevallen aan de verlader in overleg met de ontvanger.     

Op de website van CDNI lees je meer over Ontgassingsverbod in 3 fasen.