Maatwerkafspraken cruciaal om grip te houden op energietransitie

Maatwerkafspraken met grote bedrijven zijn cruciaal om te kunnen sturen op de energietransitie. Ze geven gedetailleerd inzicht in de ontwikkeling van de industrie richting 2050 en vormen een aanvulling op de generieke instrumenten CO₂-heffing en subsidieregelingen.

De verduurzamingsplannen van de chemische industrie zijn immens. De verduurzaming van chemische productieprocessen vraagt niet alleen om grote investeringen op locatie, maar ook daarbuiten. Ze werken door in de hele keten van vraag en aanbod, hebben invloed op de (duurzame) energievraag, de behoefte aan elektronen en moleculen, op de infrastructuur, op afnemers van duurzame producten. Daarnaast hebben ze impact op de omgeving. Nieuwe fabrieken moeten gebouwd worden, stikstofruimte wordt ingenomen of stikstofuitstoot wordt juist gereduceerd, nieuwe vergunningen moeten worden verleend en oude aangepast. Bovendien hebben beslissingen nu invloed op de richting van de industrie na 2030.

Al in het ontwerp-klimaatakkoord werd nagedacht over meer specifiek maatwerk voor de industrie. Inzicht in de specifieke verduurzamingskeuzes van bedrijven is nodig om de impact te kunnen duiden van deze plannen op het energiesysteem en de economie.

De maatwerkafspraken die nu in de maak zijn, bieden juist dat inzicht voor alle betrokken partijen, waardoor er een versnelling kan optreden in de verduurzaming. Door met open kaarten op tafel de verduurzamingsplannen te verkennen ontstaat inzicht en vertrouwen. Netbeheerders weten beter wanneer infrastructuur gereed moet zijn, vergunningverleners kunnen een betere integrale afweging maken, en de overheid weet waar ondersteuning nodig is. Voor bedrijven betekent het dat ze kunnen rekenen op een betrouwbare overheid en ze kunnen met meer zekerheid commitment uitspreken voor grote investeringen.

Pluspunten

• Maatwerkafspraken met de grote uitstoters geeft vertrouwen aan alle partijen over de haalbaarheid van de verduurzamingsplannen van de industrie.
• Maatwerk biedt de mogelijkheid om integraal te kijken naar verduurzaming en andere belangrijke omgevingsfactoren mee te wegen.

Aandachtspunten

• Niet alle bedrijven komen in aanmerking voor maatwerk. Ook bedrijven met minder uitstoot kunnen in de transitie tegen knelpunten aanlopen waar een integrale oplossingsrichting of financiële ondersteuning nodig is.
• Ook bedrijven buiten de vijf industriële clusters, ook wel ‘Cluster 6’-bedrijven genoemd, kunnen gebaat zijn bij een maatwerkaanpak.

Inzet VNCI

• De VNCI pleit voor snel doorpakken met de maatwerkaanpak om te komen van intentieverklaringen tot concrete projecten. Dat vraagt van alle partijen om zich maximaal te committeren aan het ingezette traject.
• De VNCI pleit ervoor om de maatwerkafspraken te verbreden naar een grotere groep bedrijven. Koplopers uit de chemie die vooruit willen, zouden in aanmerking moeten komen voor steun van de overheid - zowel financieel als randvoorwaardelijk - om investeringen te versnellen.