VNCI: Krachtig en voorspelbaar industriebeleid cruciaal voor behoud chemische industrie
De presentatie van de Miljoenennota 2026 valt samen met een bepalend moment voor de chemische industrie in Nederland. De sector staat onder grote druk.
De recente sluitingen van chemiebedrijven zijn geen incidenten, maar onderdeel van een zorgwekkende en aanhoudende trend.
Tijd voor een koerswijziging
“De chemie in Nederland bevindt zich op een kantelpunt,” zegt Nienke Homan, voorzitter van de VNCI. “Als we nu geen koerswijziging inzetten, raken we een sector kwijt die onmisbaar is voor onze economie, strategische onafhankelijkheid en duurzame toekomst. Het is tijd voor krachtig en voorspelbaar industriebeleid dat investeringen aantrekt, innovatie stimuleert en het gelijke speelveld herstelt.”
Lichtpuntjes
De VNCI ziet lichtpuntjes in de Miljoenennota en andere recent gepresenteerde plannen. De Actieagenda Elektrificatie Industrie laat zien dat het demissionaire kabinet de urgentie van goede infrastructuur en snelle vergunningverlening inziet. Daarnaast biedt de recente Kamerbrief over regeldruk hoop: het kabinet lijkt bereid om de regeldruk en administratieve lasten voor bedrijven te verlichten, zodat tegenstrijdige of onwerkbare regels niet meer in de weg staan van innovatie en verduurzaming. Regeldruk is voor ondernemers een van de grootste uitdagingen en belemmert het concurrentievermogen.
Ook is de VNCI blij dat door de aanpassing van de CO₂-heffing de meerkosten voor bedrijven worden geminimaliseerd. Deze heffing werkte in de praktijk niet als prikkel voor verduurzaming maar als nationale kop op het Europese ETS-systeem, die andere landen niet hebben. Net als de Tweede Kamer vinden wij wel dat de heffing zo snel mogelijk helemaal moet verdwijnen.
Heldere randvoorwaarden
En er is meer nodig. De chemische industrie vraagt nú om duidelijkheid over de invulling van de hoognodige randvoorwaarden voor investeringen en verduurzaming. De energiekosten in Nederland zijn nog altijd structureel hoger dan in buurlanden, vooral door hoge nettarieven en energiebelasting. De Indirecte Kosten Compensatie (IKC) regeling is weliswaar verlengd, maar in de huidige vorm profiteert maar een klein deel van de sector ervan. Verder zetten netcongestie en trage vergunningverlening een rem op elektrificatie. Tenslotte ontbreekt de vraag naar duurzame producten waarmee bedrijven hun business case rond kunnen krijgen. Nederland kan in Europa een voortrekkersrol vervullen in de besluitvorming over die vraagcreatie.
Komende vijf jaar bepalend
De VNCI roept het kabinet en toekomstige coalitiepartners op om in te zetten op de industrie, want de komende vijf jaar zijn bepalend. Nederland moet kiezen: willen we een sterke, duurzame en weerbare industrie, dan is dit het moment voor industriebeleid dat leidt tot een investeringsagenda voor Nederland.
Lees hier onze volledige analyse van de Miljoenennota 2026 per beleidsthema