Kamerleden roepen het kabinet op tot verdere concretisering NPCE

Het is goed dat het Nationaal Plan Circulaire Economie (NPCE) er is, maar een brede vertegenwoordiging van Kamerleden vindt de plannen en maatregelen in het NPCE nog niet concreet genoeg. "Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft uitgerekend dat de doelen van de circulaire economie niet gehaald worden. Het blijft te vaag, met te veel verkenningen en onderzoeken."

Dat zei PvdA-Kamerlid Joris Thijssen afgelopen donderdag tijdens het commissiedebat Circulaire Economie. Een belangrijk onderwerp op de agenda was het NPCE dat Vivianne Heijnen, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (I&W), begin februari publiceerde. Ook andere Kamerleden riepen Heijnen op tot verdere concretisering van de doelen van de circulaire economie en beleid te maken waarmee de doelen wel gehaald worden.

Kansen missen

Thijssen: "De maatregelen die in het NPCE zitten, zijn nu niet stevig genoeg. Het NPCE zou antwoord moeten geven op de vraag hoe we de doelen gaan halen, maar die vraag is nog steeds niet beantwoord. We missen kansen. We blijven op deze manier hangen in een lineaire economie." GroenLinks-Kamerlid Kauthar Bouchallikht had gehoopt op meer duidelijkheid voor de toekomstige circulaire economie. "Ik ben niet overtuigd", zegt ze. "Er worden pas volgend jaar concrete doelen geformuleerd voor prioritaire productketens. Ook zouden er klimaatdoelen komen voor de circulaire economie in het nationaal programma, maar er wordt alleen gesproken over ‘potentiële reductie’." Erik Haverkort (VVD) drong naast normerende en beprijzende maatregelen ook aan op het stimulerende deel. Stieneke van der Graaf (ChristenUnie) vroeg Heijnen om met een tijdpad NPCE te komen.

De staatssecretaris gaf aan dat het bereiken van een circulaire economie een kwestie is van een lange adem. "Dat realiseer je niet zomaar. We hebben de eerste stappen gezet, er zit veel in het vat, maar we kunnen nu nog niet alle effecten doorrekenen." Ze beloofde om  vóór het tweeminutendebat een overzicht te sturen met de maatregelen om de doelen voor de circulaire economie te behalen.

Integrale visie

Binnen dit kader benadrukt de VNCI dat het van belang is om niet vanuit losse maatregelen te bezien wat nodig is, maar om een integrale visie te ontwikkelen over een eigen beleidsinstrumentarium voor de circulaire economie. "Daarmee voorkom je dat niet alleen gekeken wordt naar bestaande instrumenten die primair gericht zijn op scope 1 emissiereductie”, zegt Mark Intven, beleidsadviseur Materialentransitie bij de VNCI. “Deze zijn onvoldoende van toepassing op de reductie van ketenemissies en het bereiken van andere doelen, zoals het verbeteren van biodiversiteit, kwaliteit van de leefomgeving en leveringszekerheid."

Meer geld

Verschillende Kamerleden gaven verder aan dat er meer financiële middelen beschikbaar moeten komen voor het uitwerken en uitvoeren van het NPCE. D66-Kamerlid Kiki Hagen drong bij de staatssecretaris aan op een verdere uitwerking van de financiële paragraaf. GroenLinks-Kamerlid Bouchallikht vroeg Heijnen in hoeverre klimaatgelden aan de circulaire economie kunnen worden besteed. Heijnen gaf aan dat de beschikbare middelen in het NPCE inderdaad beperkt zijn. "Er is meer nodig en geld is niet zomaar beschikbaar. We kijken naar het Klimaatfonds en of we bestaande instrumenten kunnen ombouwen, dan wel beter kunnen toepassen op CE." Het is volgens de bewindsvrouw lastig om in te schatten hoeveel middelen er nodig zijn, gezien de omvang van deze systeemverandering. De komende tijd werkt ze aan de verdere uitwerking van maatregelen.

Ambitieus maar ondergefinancierd

Intven deelt de zorgen dat er maar zeer beperkt structureel geld beschikbaar is in de begroting van het ministerie van I&W voor de uitvoering van het NPCE. De nadruk lijkt hierdoor nu veel meer op normeren en beprijzen te liggen, terwijl er voor bedrijven op dit moment extra kosten en risico’s zijn verbonden aan het realiseren van circulaire projecten en businessmodellen. "Daarmee loop je het risico dat het NPCE verwordt tot een ambitieus, maar ondergefinancierd programma", zegt Intven. "Daarom is het belangrijk om niet te redeneren vanuit wat er op dit moment aan financiering beschikbaar is, maar wat er nodig is om de doelen te bereiken."

Lees hier de inbreng van de VNCI over het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030 voor het commissiedebat Circulaire Economie | 20 april 2023