Column Nicole Engmann: 'Wakker worden'

Waar politiek Den Haag zijn zomerse siësta inmiddels achter de rug heeft, zit een groot deel van de Nederlandse chemie nog in een nachtmerrie. Door het uitblijven van consistent industriebeleid reorganiseren veel chemische hun bedrijfsvoering of sluiten ze hun deuren helemaal.

Een aantal trekt naar het buitenland omdat productie daar goedkoper is. Inmiddels vreest vier op de tien medewerkers in de industrie voor zijn of haar baan, zo blijkt uit een CNV-peiling. Wat me opvalt is dat in de meeste gevallen het Nederlandse investeringsklimaat de oorzaak is. Dat klimaat loopt inmiddels ver achter bij onze buurlanden. Zo hebben we hier te maken met hoge energiekosten, een vol stroomnet, strenge stikstofregels en trage vergunningverlening. Het zijn - niet toevallig - ook allemaal knoppen waar de Nederlandse regering aan kan draaien om weer een gelijk speelveld te creëren. Maar dat gebeurt tot nu toe niet of nauwelijks.

Het gemak waarmee de politiek de ontwikkelingen de afgelopen jaren op zijn beloop heeft gelaten, baart me zorgen. Ondanks hoge ambities, heldere vergroeningsplannen, goed opgeleide mensen en een gunstige geografische ligging, is onze internationale concurrentiepositie gevaarlijk ingezakt. De chemische sector loopt inmiddels voorop in de bedrijvenpolonaise richting het buitenland.

Het is dan ook geen toeval dat we als vakbonden sámen met de werkgevers vlak voor het zomerreces de noodklok luidden. Met toeters, bellen, claxons en omroepsystemen trokken we de aandacht van de politici in Den Haag: ‘Word wakker, grijp in, anders hebben we straks geen industrie meer over!’

In aanloop naar de verkiezingen wordt deze boodschap steeds urgenter. Maar om alléén naar Den Haag te kijken, vind ik niet helemaal eerlijk. Werkgevers hebben zelf ook een verantwoordelijkheid. Als bedrijven kans zien in het buitenland goedkoper te produceren, keren ze Nederland prompt de rug toe. Ook als ze hier in het verleden wel goede resultaten hebben geboekt. Juist daarom vind ik dat ze verplicht zijn ook aan hun medewerkers te denken. Het kan in ons beschaafde land toch niet zo zijn dat aandeelhouders het geld opstrijken als het goed gaat en medewerkers de rekening moeten betalen als het even tegenzit?

Werknemers en vakbonden hebben trouwens zelf ook een verantwoordelijkheid. Als CNV kijken we tijdens cao-onderhandelingen daarom altijd naar de specifieke situatie waarin elk bedrijf zit. Wij zullen nooit met een principiële loonvraag ondernemingen in de problemen brengen. Wij kijken naar wat past bij elk bedrijf. Maatwerk heet dat. En dat verwacht ik ook van de werkgevers en de politiek.

Laten we niet met z’n allen door de wekker heen slapen om er straks achter te komen dat onze kostbare fabrieken en onze waardevolle werkgelegenheid naar het buitenland zijn verdwenen. Het alarm gaat nu af, het is nu tijd om op te staan.

Nicole Engmann-van Eijbergen is sectorleider Industrie bij CNV

Deze column werd gepubliceerd in Chemie Magazine 4.