Het op 11 januari opgezette Instagramaccount SistersinScience_NL telde binnen een maand al meer dan 800 volgers. De drie vrouwen erachter, Noor, Lotte en Mimi, willen ermee een kijkje geven in de wereld van de wetenschap en de chemie en het klassieke beeld van de chemicus doorbreken. Met het doel anderen te inspireren. Noor Abdulhussain en Mimi den Uijl zijn PhD-student, Lotte Schreuders junior docent. Aan de UvA, waar ze alle drie Analytische Chemie hebben gestudeerd. Omdat er volgens hen te weinig rolmodellen zijn waar jongeren zich aan kunnen spiegelen, hebben ze besloten dat zelf maar te worden. “Wij hadden zelf geen rolmodellen", zegt Mimi. “Bij gebrek aan informatie hebben wij ons carrièrepad steeds maar aangepast op de mogelijkheden die we tegenkwamen. Ik ben een PhD gaan doen omdat er een mailtje kwam van een andere professor, maar ik dacht wel: daarna ga ik meteen de industrie in, en nu twijfel ik daar weer aan. Ik wist eigenlijk nooit precies hoe en wat, en dat geldt voor ons alle drie."

Ondanks het ontbreken van informatie en rolmodellen hebben jullie voor een studie scheikunde gekozen. Wat heeft die keuze bepaald?

Lotte: “Ik vond op de middelbare school het vak Natuur & Scheikunde niet per se leuk, maar toen ik alleen scheikunde had kreeg ik een 9,6 voor mijn eerste toets. Dat ik er goed in was, plus de stimulans van mijn heel leuke docente scheikunde, die vertelde dat je er veel meer mee kon worden dan docent, bepaalden de keuze.”

Noor: “Ik was goed in bètavakken, maar ik kom uit een cultuur waarin ouders een voorkeur hebben voor banen met een bepaald aanzien, zoals advocaat, dokter of tandarts. Maar dat zag ik niet zitten. Ik was heel goed in wiskunde en wilde die kant op, maar kon geen concrete voorbeelden vinden van wat je daarmee werd. Toen kwam ik op scheikunde. Ik kon mijn ouders laten zien dat je dan in een lab terecht komt in een witte jas, en dat vonden ze wel een mooi beeld.”

Lotte Schreuders: ‘We horen van twee kanten: wat fijn dat jullie dit doen.’

Mimi: “Ik was goed in scheikunde, maar wilde een wat bredere opleiding en koos voor de studie Bèta-gamma, waar je breed begint en daarna één richting kiest. Ik twijfelde tussen biomedisch en scheikunde, maar omdat er al zoveel mensen biomedisch deden, koos ik voor scheikunde.”

Wat willen jullie met het Instagramaccount bereiken?

Mimi: “Chemie is niet zo hot. Als het hot is gaat het over zoiets als Breaking Bad, drugs maken. We zitten een beetje met een imagoprobleem, en met het stereotiepe beeld van de chemicus: man, wat ouder, Einsteinachtig type. Wij hopen studenten in de eerste jaren van de hbo en wo en leerlingen op het voortgezet onderwijs te laten zien dat er heel normale mensen in de chemie werken die heel leuk werk doen. Wetenschapper is vaak een soort kinderdroom, van voornamelijk jongens, wij proberen dat wat tastbaarder te maken. Wij willen de ivoren toren die de universiteit is van glas maken, helemaal transparant, en laten zien hoe dat er uitziet en wat we daar doen. In de eerste twaalf posts lieten we vooral zien wie we zijn. Nu posten we elk één keer per week en komen we in een soort ritme waarin we mensen laten kennismaken met wetenschap, het lab, de technieken die we gebruiken, wat je ermee kan doen. Aan de andere kant proberen we ook een persoonlijk verhaal te vertellen over hoe wij in die wetenschap staan.”

Gaan jullie ook je visie geven op bepaalde ontwikkelingen rond de chemie?

Mimi: “Of we ook echt onze meningen gaan geven, dat weten we nog niet, maar we vinden het wel belangrijk om bepaalde gesprekken te starten. Tijdens onze opleiding was de helft vrouw tot en met de PhD, en daarna begint het heel ongelijk te worden. Dan vraag je je af: waar zijn ze gebleven? Ze verlaten de wetenschap. Ik denk dat de biologische klok daar iets mee te maken heeft, de rol van de man en ook misschien de cultuur in Nederland dat je niet geacht wordt je kinderen vijf dagen per week naar de opvang te sturen. Er worden in die periode van je leven ook heel veel uren van je gevraagd. Dat zou misschien ook anders kunnen. Maar ons primaire doel blijft om die ivoren toren van glas te maken, voor vrouwen en mannen.”

Is aan tafel bij Jinek een streven?

Mimi: “Om een breed publiek dat nog weinig affiniteit geeft met chemie te bereiken, moet je misschien daar wel aan denken, of aan M. Zou mooi zijn als dat lukt.' Noor: “Alleen kijken jongeren weinig tv, maar misschien wel naar het Jeugdjournaal?”

Wat jullie dan zouden moeten kunnen is aan een leek uitleggen waar jullie dagelijks mee bezig zijn. Ga je gang.

Mimi: “Ik onderzoek als derdejaars PhD-student de invloed van de zon op organische stoffen...”

Stop. Wat zijn organische stoffen?

Mimi: “Dan gooi ik het over een andere boeg. Als je in het Van Gogh Museum naar de zonnebloemen kijkt, zou het kunnen dat die er niet altijd zo hebben uitgezien. Onder invloed van licht kunnen moleculen, waaruit de kleurstoffen in zo’n schilderij zijn opgebouwd, in stukjes breken, en dan kan het schilderij in de loop der tijd van kleur veranderen. En dat gebeurt dus overal, dat stoffen veranderen doordat er licht op komt. Een trui die te lang in de zon laat ligt gaat verbleken, vitamine C in voedsel breekt af. Wij proberen een analytisch systeem te maken om heel snel iets te kunnen zeggen over wat er gebeurt als er licht op een bepaalde stof komt. Daar zijn we een machine voor aan het ontwikkelen.”

Lotte: “Ik zit niet in het onderzoek, maar ben aangenomen om de kwaliteit van het onderwijs in het masterprogramma van Analytische Chemie te verbeteren. Hiervoor kijk ik onder andere of de vakken goed in elkaar overlopen en hoe we het leuker kunnen maken voor de studenten, door bijvoorbeeld de informatie op een kortere, efficiëntere en meer visuele manier te presenteren. Verder vind ik een aantal persoonlijke dingen erg belangrijk, zoals diversiteit en dat we een echte community met elkaar vormen .”

Noor: “Ik speelde vroeger heel veel met knikkers, had een grote zak met veel verschillende. Het liefst zou je al die knikkers scheiden en sorteren naar grootte en kleur. Voor moleculen gebruiken we daarvoor in de analytische chemie een techniek die vloeistofchromatografie heet. Als vierdejaars PhD-student werk ik mee aan een driedimensionale scheiding met vloeistofchromatografie, waarvoor we 3D-printing gebruiken om driedimensionale chips te maken voor vloeistofchromatografie. Het zou een oplossing kunnen zijn om heel complexe monsters te kunnen scheiden, zoals een bloedmonster.'

Noor Abdulhussain: ‘Een witte jas in een lab vonden mijn ouders een mooi beeld.’

Wat hebben jullie bereikt tot nu toe?

Mimi: “Het platform heeft in zo’n korte tijd veel meer gebracht dan we hadden gedacht. We zijn ambassadrices geworden van Vraagbaakscheikunde.nl van C3 en KNCV voor jonge studenten en middelbare scholieren. Wij gaan bepaalde vragen in een filmpje beantwoorden. We vinden het belangrijk om daarin de connectie met de echte chemische wereld te maken, dus hoe je een bepaalde formule kan terugzien in het dagelijks leven. Verder hebben we meegedaan aan de Women in Chemistry Breakfast Show van de VNCI en zijn we door de Weekend Acadamy, een project om kinderen in achterstandswijken te begeleiden, gevraagd om een gastcollege te geven.”

Lotte: “We merken dat veel mensen met dezelfde problemen worstelen, ook in de industrie. We horen het van twee kanten: wat fijn dat jullie dit doen.”

Lotte, je noemde diversiteit als een belangrijk persoonlijk doel. Waarom persoonlijk?

“Ik heb een tijdje huiswerkbegeleiding gedaan op een middelbare school in Amsterdam-Noord en zag daar hoe moeilijk het is om de vicieuze cirkel te doorbreken, zeker voor kinderen met een niet-westerse achtergrond. Veel meiden hadden nog nooit iemand ontmoet die studeerde aan de universiteit. Ze zagen nu dat ik helemaal geen elite-meisje was, maar gewoon uit Oud-West kom, met alleen mijn moeder, en dat we altijd heel hard hebben moeten werken. Voor deze kinderen was het heel inspirerend om te zien dat de universiteit er niet alleen voor de elite is maar voor iedereen. Als ik het over diversiteit heb, heb ik het dus niet alleen over mannen en vrouwen maar veel breder, ook over kansengelijkheid, dat iedereen dezelfde mogelijkheden krijgt. Dat is ook iets wat die ivoren toren doorbreekt.”

Volg de Sisters in Science op Instagram

Fotograaf: Rob ter Bekke