Waarom kiest iemand voor een chemie-opleiding en wat maakt een baan in de chemie zo boeiend? Chemie Magazine vraagt het aan mensen in de sector. We vroegen het Lisa Scheele, ploegenanalist bij Yara Sluiskil.

Aan welke consumentenproducten lever jij een bijdrage?

Dat zijn vooral kunstmest, de korreltjes die je over je gras strooit zodat het goed groeit. Meestal worden die korrels in grote hoeveelheden verkocht aan boeren. Wij maken ook AdBlue, dat in dieselmotoren schadelijke stoffen omzet in onschadelijke stoffen.

Als ploegenanalist rijd ik met een grote pick-uptruck over ons terrein langs alle fabrieken, haal monsters op, neem die mee naar het lab en analyseer ze op hun specificaties. De resultaten bel ik door naar de fabriek, zodat zij weten of hun producten voldoen aan de specificaties. Zo niet, dan passen de collega’s in productie de instellingen aan, waarna ik de monsters opnieuw check. Voor mij zijn die cijfers meer dan cijfers. Ik weet wat ze betekenen, zie of er iets veranderd is en draag zo bij aan de kwaliteit van ons product.

Wat ik controleer loopt heel erg uiteen, want we maken ook veel tussenproducten. Gemiddeld analyseer ik vijftien monsters per dienst, van zuren tot gassen. Elk daarvan vraagt om een eigen analyse. Ik doe mijn werk in een ploegendienst: twee ochtenden, twee middagen en twee nachten. Daarna ben ik vier dagen vrij. Mijn favoriet is de ochtend, van half zes tot half twee, want daarna heb ik nog de hele middag vrij.

Wat vertel jij kinderen op een basisschool als zij vragen wat voor werk je doet?

Onze fabriek maakt de korreltjes die boeren op het land gooien. Hierdoor krijgen bijvoorbeeld de wortelen, de aardappelen en de uien goede voedingsstoffen binnen, waardoor ze groeien en uiteindelijk op je bord komen. Zelf draag ik een witte labjas en een bril en doe ik proefjes met die kunstmest, om vast te stellen wat erin zit.

Je merkt dat kinderen al snel associaties leggen met tv-series waarin mensen in witte jassen proefjes doen. Ik draag alleen niet altijd een labjas, maar ook vaak de veiligheidskleding van de operators, omdat ik de fabrieken in en uit moet voor de monsters.

Hoe ben je in deze baan terechtgekomen?

Ik ben opgegroeid in Oostburg in Zeeland. Ik vond het altijd al geweldig om met mijn handen bezig te zijn. Sleutelde mijn vader aan auto’s, dan hielp ik mee. Op de havo was dat ook zo bij scheikunde, want voor de rest was het vooral zitten, luisteren en je huiswerk doen.

Om erachter te komen of het lab echt wat was ik wilde, ging ik eerst naar het mbo. En ja, ik vond het écht super leuk. Op het lab staan gaf me het gevoel dat ik alles onder controle had. Ik ging daarna naar het hbo om me voor te bereiden op het werkveld. Ik wilde alles weten van hoe fabrieken werken, dus ik koos voor chemische technologie. Tijdens een stage werkte ik met grote machines, wat indruk maakte. ‘Kijk, ik doe dit alleen’, dacht ik terwijl ik bij die grote machine stond. Toen voelde ik: ik kan dit en ik wil dit en dit is leuk.

"Ik vind het belangrijk om mezelf te blijven afvragen hoe zaken in elkaar zitten."

Omdat ik werken op het lab leuker vond dan in de fabriek, begon ik anderhalf jaar geleden als ploegenanalist. Ik koos voor Yara, ten eerste omdat mijn toekomst in Zeeland ligt en ten tweede omdat Yara een ‘klein’ groot bedrijf is. Bij Yara ga ik de fabrieken in en zie ik veel collega’s tijdens mijn rondes.

Wat zou je je jongere zelf nu adviseren?

Een week nadat ik begonnen was op het mbo, dacht ik: ik stop ermee, dit wordt het niet. Al mijn klasgenoten van de havo waren in het land bezig met introductieweken, terwijl ik instroomde in het tweede jaar waar iedereen elkaar al kende. Maar gelukkig vond ik mijn draai en leerde ik mijn klasgenoten beter kennen. Uit die periode heb ik nog steeds vrienden. Op het hbo had ik bovendien een enorme voorsprong op de rest. Maar dat had ik graag ook van tevoren geweten, dan kon ik tegen mezelf zeggen ‘het komt goed, even doorbijten, je leert ze wel kennen, en je klasgenoten van vroeger haal je echt wel in’.

Wat levert je werk je op?

Ik ben 24 en heb net een huis gekocht. Er is een goede CAO voor werken in de chemie, en de ploegentoeslag werkt natuurlijk ook mee. Geld is in zoverre belangrijk dat ik mezelf wil kunnen onderhouden en leuke dingen wil kunnen doen. Maar liever minder geld en plezier in mijn werk dan dat het me heel veel energie kost.

Wat ik nu doe voelt niet als werk, maar als een hobby. Ik ga naar Yara, maak mijn uren, ben lekker bezig, krijg daar energie van, en ga weer naar huis. Want dat is ook het voordeel van ploegendienst: is je dienst afgelopen, dan geef je alles wat speelt door aan de volgende. Daardoor kan ik mijn werk echt loslaten.

Ik vind het belangrijk om mezelf te blijven afvragen hoe zaken in elkaar zitten. Als ik moet wachten op een monster, dan blader ik door handboeken van een fabriek. Die mogelijkheden heb ik hier. Verder maak ik graag een praatje met mijn collega’s.

In het weekend of ’s avonds, als de dagdienst weg is, sta ik er alleen voor. Soms werkt een apparaat dan opeens niet meer, dat moet ik dan zelf oplossen. Ik ben er trots op als ik dat toch maar gewoon in mijn eentje doe. Dat gevoel is het leukste van allemaal.

Op welke eigen prestatie ben je het meest trots?

Tijdens mijn hbo heb ik met drie klasgenootjes de studievereniging opgericht. De opleiding bestond nog niet lang en docenten kwamen met dat idee. We regelden de bankzaken, schreven ons in bij de Kamer van Koophandel, stelden een voorzitter aan, en al het andere dat hierbij kwam kijken.

Mijn hoogtepunt was de door ons georganiseerde studiereis naar de chemiebeurs Achema in Frankfurt. Wij hadden opdrachten verzonnen die de studenten in koppels uitvoerden. Ook kregen door de vereniging leerjaren meer contact met elkaar via gezamenlijke activiteiten zoals een barbecue. Deze studievereniging bestaat nog steeds.

Als je iets zou mogen veranderen aan je baan, wat zou dat zijn?

Heel af en toe zou ik het fijn vinden om ’s nachts met iemand extra te zijn. Dan kun je samen sparren over problemen en tot conclusies komen. Maar tegelijkertijd is het extra mooi als ik zelf met oplossingen kom die werken.

Daarnaast zitten wij als ploegendienst altijd op ons kantoor, want er kan altijd iemand binnenkomen met een monster. Pauzes hebben wij ook in onze eigen kantine, terwijl de rest van de collega’s van de dagdienst in de bedrijfskantine zit. Dat contact met andere afdelingen mis ik dan soms wel.

Wat zou je nóg liever doen dan wat je nu doet?

Ik heb altijd een zwak gehad voor de zorg. Werken aan de operatietafel, bijvoorbeeld, of in de ambulance. Dat ik echt iets kan doen en ook direct zie wat het resultaat is, alleen dan met mensen in plaats van met producten. Ik heb weleens geïnformeerd naar een opleiding tot  assistente op de operatiekamer, maar biologie vind ik minder leuk dan scheikunde. Bovendien is het gevoel ook weer niet zo groot dat ik die overstap écht ga maken.

Misschien wil ik later een stapje hoger. Als teamcoördinator werk je zowel samen met de ploeganalisten als de collega’s in de dagdienst. Ook beslis je voor de fabrieken wat er met de cijfers van de analyses gebeurt, en bent zo de schakel tussen lab en fabriek. Maar voorlopig wil ik nog niets anders. Ik zit op mijn plek en doe dit werk met heel veel plezier.

Wie is Lisa naast haar werk?

Als alternatief voor de schaatsbaan waar Lisa tijdens haar studie in Breda naartoe ging, skeelert ze graag rondjes door de polder van Zeeland. Daarnaast bakt ze graag cakes (“Niet niveau ‘Heel Holland Bakt’, gewoon uit het pakje”), ook omdat dat voelt als anorganische chemie. Verder speelde ze klarinet in een jeugdorkest, maar door corona en haar ploegendienst is dat abrupt gestopt. “Maar af en toe speel ik nog voor mezelf, het liefst herkenbare dingetjes zoals Pirates of the Caribbean.”

Meer interviews lezen van mensen die werken in de chemie? Je leest ze online.