Waarom kiest iemand voor een chemieopleiding en wat maakt een baan in de chemie zo boeiend? Chemie Magazine vraagt het aan mensen in deze sector. In deze aflevering van Werken in de chemie vertelt Joyce van Bunderen over haar baan als chemisch analist op het lab bij Yara in Sluiskil.   

Aan welke consumentenproducten lever jij een bijdrage?

“In Sluiskil maken we kunstmest door stikstof uit de lucht te binden met waterstof, dat we maken uit aardgas en water. De helft van de waterstof komt van twee watermoleculen en de andere helft van één aardgasmolecuul. Het koolstofatoom en de twee zuurstofatomen vormen zuivere CO₂ die we ook als grondstof gebruiken. Uit de waterstof en stikstof ontstaat dus ammoniak. Onze collega’s verwerken die ammoniak en CO₂ tot nitraatmeststoffen en ureumhoudende producten zoals meststoffen en niet te vergeten AdBlue. De kunstmestkorrels worden in zogenaamde fluidized bed granulatoren gemaakt. Deze techniek - die nu wereldwijd wordt toegepast om korrels te maken - is ooit in Sluiskil ontwikkeld. Vervolgens storten collega’s de producten in een silo waarna ze via transportbanden, zeef-, weeg- en ontstoffingsinstallaties in schepen worden verladen. Meer dan tachtig procent gaat weg via de honderden schepen die jaarlijks aan onze kade liggen. Telers gebruiken onze kunstmestkorrels in de landbouw, als aanvulling op organische meststoffen.

Bij het productieproces komt dus ook CO₂ vrij, die we leveren aan onder andere de frisdrankenindustrie, maar ook brouwerijen en de glastuinbouw bijvoorbeeld. Daarnaast maken we AdBlue: een heldere vloeistof van ureum en water, die dieselauto’s gebruiken om stikstofoxiden in de uitlaatgassen om te zetten in de onschadelijke stoffen, elementair stikstof en water.

Onze eindproducten worden in grote hoeveelheden per schip naar bestemmingen over de hele wereld vervoerd. De CO₂ gaat vooral met de vrachtwagen naar de klanten. Samen met mijn collega’s in het laboratorium analyseer ik al deze producten voordat ze het terrein verlaten. We verladen per jaar wel tot vijf miljoen ton product.”

---

Wat vertel je aan je familie en vrienden als ze vragen wat voor werk je doet?  

“Meestal zeg ik dat ik in een laboratorium werk, dan hebben ze meteen een beeld. En ik leg uit dat ik dagelijks verschillende analyses uitvoer van meerdere monsters, van kunstmestkorrels tot ammoniakwater. Sommigen denken dat we nog met glazen buretten werken zoals bij scheikunde op de middelbare school, maar tegenwoordig gebruiken we veel geavanceerdere apparatuur. Met oud-studiegenoten van de opleiding chemie kan ik dieper op de inhoud ingaan. Zo vertelde ik laatst nog over de nieuwe TOC/TNb-analyzer die we hebben aangeschaft om te voldoen aan de nieuwe ISO-norm. Een innovatief apparaat dat het totaalgehalte aan organische kool- en stikstof in afvalwater meet. Ik ben nu bezig om hiervoor een betrouwbare analysemethode op te zetten. Het is leuk en leerzaam om daarover met oud-studiegenoten ervaringen uit te wisselen.”

Hoe ben je in deze baan terechtgekomen?  

“Op de middelbare school raakte ik geïnteresseerd in biologie, schei- en natuurkunde. Ik vond het bijvoorbeeld fascinerend om te leren hoe DNA is opgebouwd en hoe dat samenwerkt in het menselijk lichaam. Daarom koos ik op de havo voor het profiel natuur en gezondheid. In het derde jaar bezocht ik al open dagen voor vervolgstudies, waaronder de chemieopleiding aan de HZ University of Applied Sciences. Daar volgde ik twee studierichtingen, Life Sciences en Applied Chemistry, met vakken als toxicologie, DNA-technologie, microbiologie en biochemie. Uiteindelijk koos ik voor Applied Chemistry vanwege mijn interesse in analytische chemie. Ik werk graag met verschillende technieken, zoals gaschromatografie, om te achterhalen welke moleculen in een mengsel zitten. En mijn docente Simona Popovici gaf met veel passie les over analytische chemie, dat heeft mij wel geïnspireerd.”

Wat zou jij je jongere zelf adviseren?  

“Dat hard werken loont. En dat ik best wat meer op mezelf had mogen vertrouwen. Ik vond de chemie-opleiding echt pittig en ik heb er veel tijd en energie in gestoken. Daarom ben ik trots dat ik de studie met een goed resultaat heb afgerond én meteen een geweldige baan bij Yara heb gevonden.”

Wat levert je werk je op?  

“Ik heb veel plezier in mijn werk en krijg er energie van. Ik werk in dagdienst en begin elke dag om kwart over zeven. We starten met een werklijst en testen de hele dag monsters op onder andere nitraat, chloor, stikstof, algen en ureum. Thuiswerken is in mijn functie niet mogelijk, als ik de deur van het lab dichttrek, ben ik echt vrij. Het geeft veel voldoening als collega’s in de fabriek op basis van onze labanalyses hun proces kunnen verbeteren. Zo zijn we nu betrokken bij de analyse van een nieuwe coating voor kunstmestkorrels. Die moet ervoor zorgen dat de korrels niet vochtig worden, waardoor de kwaliteit achteruit gaat en ook goed op de plaats van bestemming kunnen aankomen. In het lab controleer ik of de nieuwe coating goed is geproduceerd en het gewenste effect heeft.”

Op welke prestatie ben je het meest trots?  

“Privé ben ik er trots op dat ik onlangs een huis heb gekocht in Kloosterzande. Ik ben druk bezig met de verbouwing. Dankzij mijn baan kon ik dat huis kopen. Het is een half uurtje rijden naar Yara in Sluiskil. Nu woon ik nog bij mijn ouders en broer in Vogelwaarde. En ik ben er trots op dat ik de chemieopleiding heb gehaald.”

Als je iets zou mogen veranderen aan je baan, wat zou dat zijn?

“Ik zou graag zien dat de communicatie en het onderlinge begrip tussen lab en de fabriek nog verder verbeteren. Soms brengen collega’s in de fabriek een monster en verwachten ze binnen twintig minuten het resultaat. Dat kan niet altijd, want sommige analyses duren een uur of langer. Het is soms lastig uit te leggen waarom dat echt niet sneller kan. Daarom ben ik blij dat we bijvoorbeeld onlangs met de collega’s van het laboratorium naar de productieafdeling van de nitraatmeststoffen zijn geweest. We kregen daar uitleg over het productieproces, bespraken de monsterpunten en koppelden terug dat we anderhalf tot twee uur bezig zijn om een nitraateindproduct volledig te testen. Dat heeft wederzijds begrip opgeleverd. Ook stellen we prioriteitenlijsten op, want we hebben nu eenmaal veel werk. Zo weten we welke monsters we direct moeten analyseren en welke nog even kunnen wachten. Dat maakt het werk overzichtelijker en prettiger.”

Wat zou je nóg liever doen dan wat je nu doet?  

“Ik zou mijn analytische kennis graag nog verder verdiepen. Ik vind het interessant om bijvoorbeeld de werking van de TOC/TNb-analyzer goed te doorgronden. Als de analyseresultaten afwijken, wil ik weten hoe dat komt en hoe ik het kan oplossen. Na mijn hbo-studie aan de HZ University of Applied Sciences overwoog ik om nog een universitaire opleiding chemie te doen. Dat zou vier jaar duren, inclusief stages en ik moest dan verhuizen naar Amsterdam. Dat vond ik te veel, zeker omdat ik nog maar net hetzelfde proces al op hbo-niveau had doorlopen. Later, als ik een jaar of veertig ben, zou ik graag les geven om mijn analytische kennis over te dragen aan de volgende generatie.”

---

Wie is Joyce privé?

Joyce woont nog thuis in het Zeeuwse Vogelwaarde. In haar vrije tijd toert ze in de zomer graag met haar vader en broer op de motor. Ze rijdt op een rode Voge 500R, de enige rode in de Benelux. Ook gaat ze een à twee keer per week naar de sportschool voor krachttraining of cardio. Ze danst al vanaf haar vijfde en zit in de dansleiding van volksdansvereniging Hava Naguila, waarmee ze regelmatig optreedt.

---

Over Yara Sluiskil

Yara Sluiskil is onderdeel van het Noorse bedrijf Yara International en de grootste kunstmestfabriek van Europa. Het concern heeft vestigingen in zestig landen, levert wereldwijd producten en telt bijna 17.000 medewerkers. Yara Sluiskil is al sinds 1929 op de huidige locatie in de Kanaalzone Gent-Terneuzen gevestigd en maakt jaarlijks vijf miljoen ton stikstofhoudende kunstmest en industriële chemicaliën, zoals AdBlue en NOxCare, maar bijvoorbeeld ook CO₂ voor de frisdrankindustrie en bierbrouwerijen. Er staan op het 140 hectare grootte terrein in Sluiskil drie ammoniakfabrieken, drie ureumfabrieken, twee nitraatoplossings- en granulatiefabrieken en twee salpeterzuur plants. Sinds 2010 werd meer dan één miljard euro geïnvesteerd in nieuwe installaties. Yara reduceerde haar broeikasgasuitstoot met 3,3 miljoen ton sinds 1990, ondanks dat de productie met zestig procent groeide. In totaal werken er zo’n zevenhonderd vaste medewerkers bij Yara Sluiskil.

---

Yara Sluiskil is lid van de VNCI. Maak kennis met onze leden.