Waarom kiest iemand voor een chemie-opleiding en wat maakt een baan in de chemie zo boeiend? Chemie Magazine vraagt het aan mensen in de sector. In deze aflevering van Werken in de Chemie vertelt Bart van den Bosch over zijn werk bij Avantium.   

Aan welke consumentenproducten lever jij een bijdrage?

Avantium is geen productiebedrijf dat consumentengoederen maakt, we werken aan technologieën die bijdragen aan de materialen van de toekomst. Dat kunnen compleet nieuwe materialen zijn, maar ook bestaande waarvoor wij de technologie bedenken om ze op een duurzamere manier of met betere eigenschappen te produceren. Zo heeft Avantium een technologie ontwikkeld om van suikers uit planten het hoogwaardige en volledig circulaire plastic PEF te maken. We zijn ook bezig met het omzetten van CO₂ naar plastics. Voor een deel zijn dat nieuwe polymeren die betere eigenschappen hebben dan de huidige polymeren. Nu worden er voor voedselverpakkingen vaak twee of meer lagen plastic over elkaar heen gezet. Met het plastic dat Avantium ontwikkelt, heb je nog maar een laag nodig waardoor het bijvoorbeeld beter gerecycled kan worden. Verder, door CO₂ te gebruiken als grondstof hopen wij het gebruik van fossiele grondstoffen zoals olie, gas en kolen, voor het maken van plastics, te verminderen. We moeten naar een systeem van recyclen, biomassa en CO₂.

Wat vertel jij je vrienden of familie als ze vragen wat voor werk je doet?

Ik vertel eerst dat ik scheikundige ben, want daar ben ik heel trots op. Vervolgens leg ik uit dat ik bij Avantium veel onderzoek doe naar hoe we materialen duurzamer kunnen maken. Ik probeer het mensen altijd zo makkelijk mogelijk uit te leggen. Ik vind dat we af moeten stappen van het beeld dat scheikunde ingewikkeld is. Alsof een studie economie of rechten meer aansluit bij de beleving van mensen. Als sector moeten we gewoon veel meer vertellen over wat we doen, met voorbeelden die iedereen begrijpt. Plastic is zo’n thema waar heel veel mensen zich bewust van zijn.

Hoe ben je in deze baan terechtgekomen?

Het was voor mij chemie of biologie. Het sprak me allebei aan, maar ik ben na de havo een hbo-opleiding Chemie aan de Hogeschool Utrecht gaan doen. Ik had stage gelopen op een universiteit en zag daar PhD-studenten die zich helemaal vastbeten in onderzoek. Oké, dacht ik, dat wil ik ook gaan doen. Toen ik zelf een PhD had gedaan, had ik echter het gevoel dat het onderzoek ver van de praktische toepassing stond. Dat miste ik. Ik wilde werken aan technologie die binnen niet al te lange tijd te realiseren is. Daarom spraken startups me enorm aan, ook omdat ik daar kon leren over de zakelijke kanten van technologieontwikkeling. Ik heb bij twee startups gewerkt en kwam er gaandeweg achter dat ik het onderzoek toch echt heel leuk vind. Die overtuiging was ik ergens kwijt geraakt en het was waardevol om dat opnieuw te ontdekken. Ik heb ook geleerd dat werken voor startups erg intensief kan zijn. De balans tussen werk en privéleven raakte verstoord. Erg goed om eens mee te maken, maar een goede balans tussen werk en privé is voor mij belangrijk. Toen zag ik de vacature voor junior scientist elektrochemie bij Avantium en ik twijfelde niet lang om te solliciteren. Tijdens mijn studie had ik al gezien dat Avantium een leuk bedrijf kan zijn om bij te werken. Hier kan ik het praktijkgerichte onderzoek doen waar ik na mijn PhD naar op zoek was. Er is veel vrijheid in het onderzoek en de bedrijfscultuur ligt mij goed. Nu werk ik er zesenhalf jaar en ik leer nog steeds heel veel. Niet alleen over onderzoek, maar ook over engineering, business development en project management. Daarnaast werk ik in een erg leuk team!

Wat zou jij je jongere zelf nu adviseren?

Ik heb het pad gekozen dat bij mij past en werk bij een bedrijf waar ik het ontzettend naar mijn zin heb. In dat opzicht zou ik mezelf geen ander advies geven. Wat ik mijn jongere ik wel zou willen meegeven is dat creativiteit voor mij heel belangrijk is. Juist dat creatieve proces leidt tot resultaten, dat heb ik nodig. Tijdens mijn promotieonderzoek legde ik teveel druk op mijzelf, waardoor ik te gehaast en slordig ging werken. Daardoor kwam mijn creatieve kant onvoldoende in het onderzoek terug. Het is goed om niet altijd een hoge werkdruk te ervaren. Dat is vaak wel de arbeidsethos in ons land, maar af en toe uit het raam kijken en nadenken is ook nodig. Je brein gewoon even laten gaan. Zeker als je met onderzoek bezig bent, moet je de tijd nemen om nieuwe inzichten te krijgen.

Wat levert je werk je op?

Ik kan mezelf zijn in deze baan. Dat is misschien wel allerbelangrijkste wat werk je moet opleveren. Daarnaast krijg ik hier volop ruimte om ideeën te ontwikkelen en uit voeren. Ik leer nog steeds bij Avantium en dat draagt zeker bij aan mijn carrière. Ook het feit dat ik in een multidisciplinaire omgeving zit, zorgt ervoor dat ik breder inzetbaar ben dan alleen de elektrochemie waar ik nu aan werk.

Op welke prestatie ben je het meest trots?

Ik ben in elk geval trots op de studieroute die ik heb afgelegd, van hbo, naar master en daarna PhD. Om mij heen hoor ik nog weleens dat sommige mbo- en hbo-studenten eerst nog door een soort selectie heen moeten om verder te studeren. Jammer, want ambitieuze chemiestudenten moeten we vooral aanmoedigen en stimuleren. Als ik naar mijn werk kijk, dan ben ik trots op het onderzoek waar ik nu mee bezig ben. Ik zou er graag al meer over willen vertellen, maar dan kan nu nog niet. Vraag het me over een jaar nog maar een keer. Trots ben ik zeker op het feit dat ik bij Avantium kan werken aan projecten die passen bij mijn idealen, al heb ik ook geleerd dat idealen altijd scherper kunnen. En nou vergeet ik nog het geven van gastlessen. Dat vind ik echt heel leuk om te doen! Met studenten praten over chemie en discussiëren wat duurzaamheid inhoudt. Ik probeer daarbij niet te zeggen dat ons werk duurzaam is, maar ik probeer samen te praten over wat duurzaamheid is. Er moet daarbij ook ruimte zijn voor studenten om te zeggen of duurzaamheid voor hen belangrijk is of niet, dan kan je daar met de groep over praten. Als je als bedrijf gastcolleges geeft over hoe duurzaam het bedrijf is, ben je al snel niet geloofwaardig. Je geeft jezelf als het ware een ‘stamp of approval’. Veel studenten prikken daar makkelijk doorheen.

Als je iets zou mogen veranderen aan je baan, wat zou dat zijn?

Ik werk nu specifiek aan het omzetten van CO₂, maar ik zou me in de toekomst wel breder willen ontwikkelen, bijvoorbeeld heterogene katalyse of projecten die met organische chemie te maken hebben. Bij Avantium is er veel mogelijk en ik denk dat ik me de komende jaren breed kan blijven ontwikkelen. Verder wil ik ooit ook meer betrokken zijn bij onderwijs.

Wat zou je nóg liever doen dan wat je nu doet?

Ik zit hier goed, maar als ik iets zou moeten kiezen dan zou het waarschijnlijk iets met biologie worden. De chemische processen van levende wezens onderzoeken, dat lijkt me superinteressant.

Wie is Bart privé?

Bart woont samen met zijn vriendin en hun dochter van vijf. Met een vriendin die chemisch technoloog is, wordt er thuis genoeg over chemie gesproken. Hij sport graag en probeert regelmatig te klimmen en te boksen. De passie voor duurzaamheid is ook privé een rode draad.