Verrassend: Yolande Verbeek, plantmanager van de elektriciteitscentrale van Uniper op de Maasvlakte, heeft een chemische achtergrond. Ze studeerde eerst chemie in Leiden. “Maar ik bleek geen wetenschapper en meer een generalist, ook paste technologie beter bij mij dan het werken met reageerbuisjes.” Daarom volgde een studie chemische technologie in Delft. Ze werkte daarna vijf jaar als process engineer bij diverse buitenlandse vestigingen van AkzoNobel. “Daar ontdekte ik dat technologie en mensen voor mij een mooie combinatie is, en dat heb ik eigenlijk in mijn hele verdere loopbaan doorgezet.” Ze werkte vervolgens zeven jaar als manager Maintenance, Technology & Engineering bij Duyvis in Zaandam (onderdeel van PepsiCo), en in 2007 maakte ze de overstap naar energiebedrijf E.ON, dat later Uniper werd. “Of de technologie nou op chemie gericht is of dat het gaat om levensmiddelenprocessen of energieproductie maakt voor mij niet zoveel uit. Wat mij aanspreekt is het werken van de mens in en met techniek.”

Toen ze in 2007 begon bij E.ON was er nog geen sprake van een energietransitie. “Wel was er het bewustzijn dat een bedrijf niet meer vanzelf geld kon verdienen met het maken van elektriciteit en warmte en dat het veel meer gericht op efficiency moest zijn, dus bewuster en zuiniger omgaan met energie.”

Wanneer kwam de grote kentering?

“Dat gebeurde gaandeweg. We hebben het er vandaag veel intensiever over dan vorig jaar en vorig jaar hadden we het er veel intensiever over dan het jaar daarvoor. Het is een in toenemende mate versnellend en urgenter gesprek geworden, en je kan nu geen krant meer openslaan of social media bekijken of het gaat over klimaat en de veranderingen die nodig zijn. Wat dat betreft is het heel fascinerend om in deze periode in de energie-industrie te werken. De energietransitie gaat over heel veel, maar vooral ook over het werk dat al mijn collega’s en ik doen.”

Special Chemie Magazine

In de decembereditie publiceert Chemie Magazine traditiegetrouw een special over de Plant Manager of the Year. Dit keer is dat Yolande Verbeek van de Uniper-energiecentrale op de Maasvlakte. Lees in de special alles over haar ideeën en ambities en die van Uniper.

In 2018 werd je plantmanager van de kolencentrale van Uniper op de Maasvlakte. Had je vooraf twijfels? Heb je je afgevraagd: hoe leg ik dit mijn kinderen uit?

“Er vond inderdaad een goed gesprek thuis plaats. Ik legde uit dat je de meeste impact kan hebben door daar te gaan werken waar de veranderingen moeten plaatsvinden. Dat is ook mijn drijfveer. Daarnaast is elektriciteit een eerste levensbehoefte en moet goed en betrouwbaar geproduceerd worden. Wat is er dan mooier dan dat te doen op een site waar dat mogelijk is en waar je tegelijkertijd de ruimte hebt en ook de urgentie om mee te gaan met de veranderingen die de energietransitie vereist. Mijn dochters zien nu dat dit de perfecte plek is om het verschil te kunnen maken. Ze vertellen nu met trots aan hun vrienden waar hun moeder werkt.”

Een van de eerste dingen die je gedaan hebt is de medewerkers beter laten begrijpen waar ze mee bezig waren.

“Ik vind het belangrijk dat ze zicht hebben op hoe de prijzen van kolen, gas en elektriciteit zich bewegen. Die hebben namelijk een grote invloed op het opereren van de kolencentrale, want ze bepalen wanneer wij ons vermogen omhoog of omlaag schakelen. Die kennis zorgt voor meer betrokkenheid. Daarnaast vind ik het belangrijk dat ze weten waar we staan in de energietransitie. Dat doe je door veel te praten en uit te leggen waarom we zijn waar we nu zijn, zodat niemand zich schuldig hoeft te voelen, en dat medewerkers beseffen dat de kolencentrale maar een onderdeel is van wat wij als bedrijf zijn en kunnen en doen. We hebben een kolencentrale, maar we zijn het niet. We zijn een site met heel veel mogelijkheden voor toekomstige verduurzaming, om waterstof te produceren en om op een duurzame wijze stoom en elektriciteit te maken voor onze buurbedrijven. Door medewerkers dit toekomstbestendige perspectief te bieden kunnen we met elkaar accepteren dat we zijn waar we nu zijn.”

De plannen voor de toekomst zijn ambitieus. Uniper wil al in 2035 klimaatneutraal zijn. Hoe wil Uniper dit bereiken?

“Door in te zetten op duurzame energie. Hier op de Maasvlakte hebben we de Uniper Energy Hub. De kolencentrale is daar een onderdeel van, maar we hebben ook een hybride batterij en concrete plannen voor grootschalige waterstofproductie. De centrale levert door middel van houtpellets al deels groene stroom, en wisselt energiestromen uit met twee grote klanten. Die leveren ons hun reststromen en die gebruiken wij voor de productie van stoom, die we terug leveren. En dankzij de hybride batterij kunnen wij voor Tennet sneller reageren op fluctuaties in het aanbod van groene stroom. Daarnaast zijn we bezig met een grote productie-eenheid voor waterstof. Als de kolencentrale voor 2030 dicht gaat, zoals wettelijk is bepaald, zijn wij niet meer groot in elektriciteitsproductie maar in andere energiedragers, vooral waterstof.”

Hoe kijk je tegen de transitie in Nederland aan?

“Wat goed gaat is dat er steeds meer besef is dat er stappen gezet moeten worden en dat steeds meer bedrijven heel graag willen en ook de deadline naar voren halen. Zie Uniper. Wat beter zou kunnen en moeten is dat de ambitie van bedrijven ook gespiegeld wordt door beleid van de overheid. Er zou meer maatwerk moeten komen voor bedrijven of clusters van bedrijven om de energietransitie te kunnen versnellen en uit te voeren. Met generiek beleid raak je meestal net niet de kern, omdat het niet gericht is op wat je wilt oplossen. Ik zou aan het komende kabinet ook de oproep willen doen om met de partijen zelf in gesprek te gaan in plaats van over de partijen te praten. En maak beleid dat ook in de praktijk uitvoerbaar is. Daar zie je het wel vaker misgaan bij de overheid.”

Het juryrapport zegt: ‘Ze heeft goede voeling met wat er gebeurt, maar kan ook afstand nemen om te zien wat er voor de lange termijn nodig is.’ Kun je dat nader uitleggen?

“Als plantmanager kun je je taak op twee manieren opvatten. De smalle opvatting is: ik ben verantwoordelijk voor wat er op de site of in de fabriek gebeurt, dus de mensen, de veiligheid, de effectiviteit van het proces, het budget. De bredere opvatting is: ervoor zorgen dat de fabriek goed draait en dat de mensen veilig kunnen werken en dat de salarissen worden betaald, maar tegelijkertijd dat de salarissen ook in de toekomst betaald kunnen worden en dat ons energiebedrijf de buurbedrijven en ook de maatschappij kan blijven ondersteunen. Dat betekent ook buiten het hek kijken, naar wat nu nodig is om ook over tien jaar succesvol te zijn. Ik ben blij dat ik van Uniper de ruimte krijg om dat te doen, maar ik pak die ruimte ook graag. Ik plaats de fabriek van hier en nu in de context van de grotere beweging in de maatschappij. En ik neem ook de medewerkers daarin mee en zorg ervoor dat ze zich onderdeel voelen van het geheel en daarin gesterkt worden. De boodschap binnen het bedrijf en buiten het bedrijf moet hetzelfde zijn. Het mag niet zo zijn dat een medewerker iets in de krant leest over Uniper en dat niet begrijpt en niet kan uitleggen op de buurtbarbecue.”

Je bent als Plant Manager of the Year een jaar lang het boegbeeld van de Nederlandse procesindustrie. Wat wil je uitdragen?

“Toen ik hier kwam werken en aan mensen vroeg wat hen bezighield en wat ze van mij verwachtten, zeiden ze: ik wil dat jij buiten de deur gaat vertellen wat we hier doen. Waarom houden we dat altijd zo klein terwijl we wel zeven procent van de Nederlandse vraag naar elektriciteit invullen? Ze zeiden: we zijn een belangrijke speler, maar waarom weet niemand dat? Ik probeer sindsdien ons verhaal te vertellen, en dat was ook een van de overwegingen om aan de verkiezing van de Plant Manager of the Year mee te doen. Dat ik heb gewonnen is natuurlijk helemaal mooi, want daardoor heb ik mijn verhaal inmiddels kunnen houden op aantal symposia en congressen, en ik heb samen met Deltalinqs een podcast gemaakt.”

"Het mag niet zo zijn dat een medewerker iets in de krant leest over Uniper en dat niet kan uitleggen op de buurtbarbecue."

“Ik probeer uit te dragen dat dit een heel mooie tak van sport is, en dat de industrie in alle breedte niet alleen belangrijk is voor de economie maar vooral ook voor ons welzijn. Alles wat we in het dagelijks leven gebruiken heeft een oorsprong in de industrie. Ik wil dat wat zichtbaarder maken, zodat het uiteindelijk ook meer jonge mensen aantrekt, want die hebben we hard nodig. De creatieve nieuwe uitvindingen gaan ook nu weer gebeuren in de industrie. De druk is hoog om te veranderen, de wil ook, en daar kun je als jonge collega direct aan bijdragen. Juist binnen de industrie kan je het verschil maken.”

Foto: Mirjam van der Linden