11 maart: het ministerie van VWS doet een beroep op de Nederlandse industrie om desinfecterende handgel te maken. Daaraan dreigt namelijk een groot tekort te ontstaan in de zorg. DSM besluit de oproep meteen te beantwoorden en gaat diezelfde dag nog aan de slag om alle mogelijkheden te verkennen.

Anderhalve week na het verzoek van het ministerie kon de eerste lading van in totaal 260.000 flessen desinfectans in een vrachtwagen worden geladen.

Het bedrijf stelt een speciaal team samen onder aanvoering van Frank van den Boomen, COO bij DSM Resins & Functional Materials. In deze taskforce is expertise op het gebied van inkoop, productie, quality control-regelgeving, logistiek en later ook communicatie samengebracht. Van den Boomen: “Met elkaar hebben we voorstellen gedaan en randvoorwaarden gesteld. Welke vestiging zou kunnen produceren? Eén van de belangrijkste eisen is dat de productielijn bestand is tegen brandbare grondstoffen. We kwamen erop uit dat onze productielocatie voor resins in Waalwijk een goede optie zou zijn. We hebben met de sitemanager in Waalwijk, Bastiaan van Wieringen, overlegd of productie daar mogelijk zou zijn. Zijn antwoord was bevestigend.”

Aan de slag

In Waalwijk heeft DSM vijf productielijnen. Eén daarvan is geschikt gemaakt om tijdelijk de desinfectiemiddelen te kunnen maken. “Op die productielijnen wordt normaal emulsie als grondstof voor verf gemaakt”, zegt Van den Boomen. “Dat is echt iets heel anders, dus er waren wel aanpassingen nodig. We moesten bijvoorbeeld contaminatie met de reguliere producten op de lijn uitsluiten. Daar hebben we voor gezorgd.”

Complex is het productieproces van desinfectiemiddelen niet. Van den Boomen: “Het recept is verder niet zo ingewikkeld. De grote wereldwijde vraag naar isopropylalcohol was wel een lastig punt. Er was bijvoorbeeld sprake van dat overheden voorraden op nationaal niveau zouden confisqueren. Gelukkig kon Shell in Pernis ons snel voldoende grondstof leveren voor onze productie. Later heeft Shell nog een grote hoeveelheid isopropylalcohol aan Nederland ter beschikking gesteld (zie kader), maar toen waren wij al voorzien. Daarnaast hebben we onder andere bij een van onze leveranciers glycerol ingekocht. Toen we de beschikbaarheid van beide grondstoffen hadden geborgd, konden we in principe aan de slag.

Op de lijn waar normaal emulsie voor verf wordt gemaakt, werd nu desinfectiemiddel geproduceerd.

In principe, want de WHO mag het recept dan openbaar hebben gemaakt, volgens de Europese en Nederlandse wet- en regelgeving mag niet iedere producent deze biocide zomaar produceren. “Dat bleek uiteindelijk het grootste knelpunt”, blikt Van den Boomen terug. “Werk aan de winkel voor onze specialisten van regulatory affairs, in nauwe samenwerking met het ministerie. Het ministerie verleende ons uiteindelijk een vrijstelling middels een wetswijziging voor de productie van de desinfectiemiddelen volgens het WHO-recept.”

Gelukkig kon dit dankzij de inzet van alle betrokkenen snel worden geregeld. Van den Boomen: “Dat maakte de weg vrij om productie te gaan draaien. Om de productie in goede banen te leiden, hebben we ook een team samengesteld om alle productionele aanpassingen op de locatie in Waalwijk snel en veilig te organiseren. Bij de kwaliteitscontrole hebben we onder meer gebruik gemaakt van de expertise van DSM Food Specialties in Delft, om te borgen dat de productie honderd procent veilig en volgens de juiste richtlijnen zou verlopen.”

Daarna ging het snel: op woensdag 11 maart startte het project met het eerste team dat aan de slag ging en op vrijdag 20 maart konden de eerste 30.000 flesjes van in totaal 260.000 stuks bij een contractverpakkingsbedrijf in een vrachtwagen worden geladen voor distributie naar de overheid, die het verdeelde over de Nederlandse ziekenhuizen. Van den Boomen vat samen: “Het mooie is dat we heel snel hebben kunnen schakelen, met inachtneming van veiligheid en gezondheid als basiswaarden van DSM en de chemische industrie in Nederland.”

Trots

Wat Van den Boomen het meeste zal bijblijven, zegt hij, is de persoonlijke drive van alle betrokkenen. “Het was wel bijzonder dat we in Brabant hebben geproduceerd, dat zo hard getroffen is door corona. Daardoor komt de ziekte letterlijk heel dichtbij. Bijna iedereen hier in Waalwijk kende wel patiënten vanuit zijn familie, vrienden- of kennissenkring. Bovendien werken een aantal van onze partners in de zorg. Mijn vrouw is verpleegkundige in het St. Jans Gasthuis in Weert en de partner van een collega is huisarts. Daardoor weet je hoe hoog de nood is en hoe hard de mensen in de zorg werken. Dat geeft extra motivatie.”

In het NOS Journaal kwam een item over het tekort aan desinfectiemiddelen voorbij. Van den Boomen: “Toen zei mijn zoon van 13: 'Dat ga jij oplossen, hè?' Dat zijn mooie momenten.” De actie maakte duizenden reacties op social media los. “Eén van de mooiste”, zegt Van den Boomen, “was van de dochter van een van onze magazijnmedewerkers: 'Pa, ik ben trots op je.'” 

Voorlopig kan Nederland weer vooruit – 130.000 liter is heel wat. “Maar mocht het ministerie weer een beroep op ons doen, dan maken we een tweede batch.”

Shell doneert 2,5 mln liter isopropylalcohol (en staat garant voor meer)

Veel en goed handen wassen is misschien wel de belangrijkste maatregel tegen corona. Dat heeft geleid tot een wereldwijd exploderende vraag naar desinfecterende handgels. Shell produceert in de raffinaderij in Pernis synthetische alcohol (isopropylalcohol, ipa) die in deze handgels wordt gebruikt. Afgelopen periode maakte Shell productiecapaciteit vrij en schroefde het de productie van isopropylalcohol op.

Het bedrijf heeft 2,5 miljoen liter van deze grondstof kosteloos beschikbaar gesteld voor de productie van handgels voor de Nederlandse zorgsector. “De fabriek draait op volle toeren, binnen de gestelde veiligheidsnormen. Op deze manier leveren we onze bijdrage aan de bestrijding van het coronavirus”, zegt productmanager Yuriy Yanson van Shell. Niels Maijers reageert namens de Nederlandse Federatie Academische Ziekenhuizen en het ministerie van VWS in het persbericht van Shell: “Fantastisch, dit is precies wat we nodig hebben. Hiermee is in ieder geval een solide basis gelegd voor de komende maanden in Nederland.” Salesmanager Tomas Rieu van Shell: “Wij hebben aangegeven garant te staan voor voldoende voorraad voor Nederland.”