Onlangs schafte ProfCore, dat de logistiek van SABIC op Chemelot verzorgt, een veegmachine aan die vrijgekomen kunststof korrels, vlokken en poeder op het Chemelot-terrein opruimt. Het initiatief is onderdeel van Operation Clean Sweep®. OCS is een wereldwijd programma om plastic korrels en zwerfafval uit het milieu te weren, bedoeld voor de hele kunststofketen, van grondstofleveranciers tot producten, transporteurs en recyclers. In Nederland werken de NRK en PlasticsEurope samen aan het programma, dat al 25 jaar bestaat en in 2015 door PlasticsEurope naar Europa is gehaald.

Op Chemelot sloten afgelopen jaren diverse producenten, zoals Vynova, QCP, SABIC, Borealis en DSM, en de waterzuivering IAZI van Sitech zich aan bij OCS. Vorige zomer ondertekende Chemelot Site Permit, houder van de milieuvergunning van het Chemelot-terrein, een OCS-convenant voor heel Chemelot, waarmee alle kunststof-producerende -transporterende en -verwerkende bedrijven zich committeren aan het doel van nul emissie van kunststof korrels, vlokken en poeder naar het milieu. Dit past in de ambitie van Chemelot om in 2025 de meest duurzame site van West-Europa te zijn. Bedrijven hebben verschillende maatregelen genomen: er zijn zeven geplaatst, er is een schoonblaasinstallatie aanwezig, er worden veeg- en opruimacties uitgevoerd, bermen zijn gereinigd en in oktober 2020 is de bijeenkomst ‘Voorkomen dat plastic producten in het milieu terechtkomen door ketensamenwerking’ georganiseerd. Ook worden met regelmaat inspecties uitgevoerd op het terrein.

Schoonmaakactie

Dat tijdens de productie en logistiek van kunststoffen de pellets, vlokken en poeder in de omgeving terecht kunnen komen, merkte vorig jaar ook Ducor Petrochemicals in Rozenburg. Het bedrijf werd door de Plastic Soup Foundation verantwoordelijk gesteld voor vervuiling van de omgeving met plastic korrels, waarop DCMR een dwangsom oplegde. Uit een analyse van Ducor van de in de omgeving aangetroffen plastic korrels bleek dat ze lang niet allemaal afkomstig waren van Ducor zelf. Site manager Ann Geens zocht daarom contact met het Havenbedrijf Rotterdam en bedrijven in de omgeving. “We moeten hier gezamenlijk mee aan de slag”, verklaarde ze in Chemie Magazine.

Ducor voerde daarop een driedaagse schoonmaakactie uit in de Londenhaven, in samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam en Hebo Maritiemservice, die daarvoor een speciale afzuigunit op een ponton gebruikte, waarmee de plastickorrels zo goed als mogelijk tussen de basaltblokken werden opgezogen. Het leverde vier big bags met in totaal 4000 liter plastickorrels op, die gebruikt zijn in de recyclestromen. Ook werd het aangespoelde grove afval handmatig verwijderd, maar liefst 17 big bags. Daarnaast heeft Ducor diverse maatregelen genomen om te voorkomen dat er pellets in het milieu belanden. In de regenwaterafvoeren, op de putdeksels en op de uitloop naar de Brittanniëhaven zijn filters geplaatst, er zijn omkastingen gemonteerd op diverse plekken in de productielijn, om het terrein is een hoge opstaande rand aangelegd, bij de opslagsilo’s is een net gespannen en op de laadplekken zijn langere slurven opgehangen ter voorkoming van morsen bij het vullen van vrachtwagens. De bedrijven op de site gaan dit jaar investeren in een afblaasunit om alle korrels van een vrachtwagen te blazen voor deze de weg op gaat, waarna de korrels met opzuigmachines opgeruimd worden.

Wiel uitvinden

De meeste oplossingen heeft Ducor zelf bedacht. Het jaarlijkse rapport van OCS presenteert wel wat (basis)toepassingen, “maar elke industrie heeft andere assets, waardoor een oplossing van het ene bedrijf niet altijd toepasbaar is voor het andere bedrijf”, zegt Geens. “Ook het verladen van vrachtwagens verschilt per bedrijf.”

“Je moet toch een beetje zelf het wiel uitvinden, want de oplossingen zijn niet standaard voorhanden”, vult operations manager Rens van Leuken aan. Er is goed contact met bedrijven in de buurt, zoals Invista en Shin-Etsu, die ook soortgelijke maatregelen hebben geïmplementeerd. “We kijken bij elkaar of we iets kunnen gebruiken, maar dat is lang niet altijd het geval, omdat het heel verschillende bedrijven zijn.”

Ann Geens: “Alleen samen kunnen we dit probleem oplossen”

Naast technische maatregelen, vereist de nieuwe aanpak ook een andere manier van werken, zegt Van Leuken. “De filters moeten continu leeg worden gemaakt, daarvoor moet je een onderhoudsprogramma inrichten. Minstens zo belangrijk is de mindset van de medewerkers. En van de vervoerders, want ook die moeten we meekrijgen.”

Volgens Josepha van Kollenburg, manager communications bij PlasticsEurope Nederland, zouden ngo’s van OCS het liefst een standaard maken. “Zij zien het als one size fits all, maar kenmerkend voor de industrie is dat geen bedrijf hetzelfde is. Daarbij vraagt het ook soms forse investeringen. Niet elk bedrijf kan een afblaasinstallatie van een paar ton betalen.”

Rondetafel

Afgelopen februari werd de dwangsom voor Ducor opgeheven, omdat DCMR en Plastic Soup Foundation tevreden zijn met de maatregelen. Daarvoor al, in september 2020, nam Ducor samen met Havenbedrijf Rotterdam en PlasticsEurope het initiatief tot een rondetafel met overheden, bedrijven en milieuorganisaties, zoals de Plastic Soup Foundation, waarvoor vijftig deelnemers aanschoven, om te kijken naar toekomstige oplossingen. Daar werd het initiatief genomen tot de oprichting afgelopen februari van de Taskforce Clean Sweep Rotterdam. Het is een samenwerking van diverse bedrijven uit de kunststof-keten, Havenbedrijf Rotterdam, PlasticsEurope Nederland, DCMR Milieudienst Rijnmond en Rijkswaterstaat, Deltalinqs en NRK. Doel is het tegengaan van plastic vervuiling in de haven van Rotterdam. “Ik ben erg blij dat we zoveel partijen in de hele keten bij elkaar hebben kunnen brengen”, zegt Ann Geens, die voorzitter van de Taskforce is geworden. “Want alleen samen kunnen we dit probleem oplossen.” De bedoeling is dat zoveel mogelijk bedrijven, van producent tot logistieke provider en convertor, zich aansluiten bij de Taskforce.

Plastic Soup Foundation

De Plastic Soup Foundation is wat betreft Rotterdam ‘heel blij met de eerste behaalde resultaten en het daaruit ontstane overleg met de industrie’, zo schrijft de ngo op haar website, maar is ook ‘teleurgesteld dat het verzoek om tevens het slib in de Rotterdamse haven grondig te onderzoeken en schoon te maken nog niet is gehonoreerd’. De ngo houdt ook Chemelot in de gaten. ‘Wanneer blijkt dat de termijnen van het plan niet worden gehaald of de maatregelen niet worden gerealiseerd, zal de omgevingsdienst een bestuursrechtelijk handhavingstraject overwegen’. Zo niet, dan zal de ngo zelf een handhavingsverzoek indienen.

Werkgroepen

In de haven van Antwerpen is ook een vergelijkbare taskforce actief, waar goede contacten mee zijn. Ook is er veel kruisbestuiving met Chemelot, waar binnen een met de RUD Zuid-Limburg overeengekomen Plan van Aanpak diverse maatregelen zijn genomen ter voorkoming van spills. In tegenstelling tot DCMR in Rotterdam handhaafde de RUD Zuid-Limburg niet meteen met een dwangsom, maar gaf bedrijven eerst de kans om hun zaken op orde te brengen.

De Taskforce Rotterdam heeft een kerngroep van deelnemers die bestaat uit Havenbedrijf Rotterdam, PlasticsEurope Nederland, Ducor Petrochemicals, DCMR Milieudienst Rijnmond, Deltalinqs, LyondellBasell, Shin-Etsu, Rijkswaterstaat, Huntsman, Rotterdam Polymer Hub en NRK. De kerngroep heeft de eerste – digitale – bijeenkomsten gehad en werkt nu aan thema’s als bewustwording, handhaving, historische vervuiling en opruiming. Er zijn vier werkgroepen gedefinieerd: Cleaning en monitoring, Best practices en preventie, Communicatie en Certificering en regelgeving, die de komende tijd actieplannen rondom deze onderwerpen gaan opstellen. Zo gaat de werkgroep ‘Communicatie’ klanten en leveranciers benaderen om deel te nemen en gaat de werkgroep ‘Monitoring en cleaning’ zich bezighouden met de historische vervuiling. Van Kollenburg: “Er ligt historische plastic vervuiling rondom de haven, een erfenis van andere partijen uit het verleden. Iedereen is het erover eens dat dat opgeruimd moet worden, maar de vraag is hoe je dat op een goede manier gaat doen, wie je daarbij betrekt en wie de kosten gaat dragen.”

Volgens Van Kollenburg krijgt OCS begin volgend jaar een certificering onder ISO14001 voor producenten en converters en onder SQAS onder transportbedrijven.

Meer informatie over Operation Clean Sweep® vind je op de website. Meedoen? Download de OCS-verklaring.