Marinus Tabak werkt al bijna 15 jaar bij RWE. Sinds april van dit jaar in de functie van COO in de Raad van Bestuur bij het wereldwijd opererende RWE Generation SE, en als country chair om de belangen van RWE in Nederland te behartigen. Het FUREC-project valt zodoende onder zijn verantwoordelijkheid.

Een energiebedrijf dat zich met het FUREC-project aansluit bij de VNCI. Dat lijkt in eerste instantie vreemd, want jullie zijn geen producerend chemiebedrijf. Vanwaar de verbintenis?

“FUREC past bij de chemie. Wij kunnen van huishoudelijk afval dat verder niet gerecycled kan worden, syngas maken wat een belangrijke bouwsteen voor de chemie is. Anders dan met de stroom die we als RWE leveren - ook aan de chemische industrie overigens - waarmee we een utility zijn, leveren we met FUREC daadwerkelijk een product aan de chemie. De chemie in Nederland is een grote sector met prachtige bedrijven, maar heeft ook te maken met hoge energieprijzen en een tekort aan grondstoffen. Tegelijkertijd moet deze industrie verduurzamen en circulair worden. FUREC is een oplossing voor de transitieopgave die chemiebedrijven hebben en om de chemie ook in ons land te kunnen behouden. Het was een logische stap om aan te sluiten bij de VNCI, omdat we samen de transitie moeten realiseren.”

Kun je in het kort uitleggen wat de technologie achter FUREC is?

“De technologie bestaat grofweg uit twee onderdelen. Het eerste is de afvalkant. Hoe verzamel je het afval en hoe verwerk je dat zodanig dat je het in de volgende stap kunt vergassen tot syngas voor de industrie. Daar zit een groot deel van de technologische puzzelstukjes, ons intellectueel eigendom. Dat afval pelletiseren we (het verdichten van materiaal tot korrels door middel van een pers, -red.), dat torrificeren we (thermochemisch proces om het geschikter te maken voor brandstof, -red.), en bewerken we zodanig dat het in de vergasser kan. Vergassen op zich is een bestaande technologie, maar de echte crux zit in de voorbewerking zodat dat het door de vergasser kan. Tweede deel is de bouw van de vergasser zelf. Nou, daar zijn we in dit land van oudsher heel goed in. Het bouwen en operationeel maken van grote machines.”

Zoals jij het uitlegt, lijkt het heel simpel. Waarom was FUREC er dan niet eerder?

“Het idee was er al veel langer, ik denk al wel een jaar of tien. Een hele lange tijd, maar de ontwikkeling kost tijd en geld. We zijn nu zover dat OCI als eerste bedrijf van ons wil afnemen. Ze zijn echt een partner op Chemelot die samen met ons deze grote stap wil maken, maar in de basis is onze technologie voor alle bedrijven interessant om hun productieketen te verduurzamen en circulair te maken.”

Wat is de huidige status van FUREC?

“FUREC als techniek hebben we uitontwikkeld tot TRL 8 (Technology Readiness Level). Natuurlijk doen we nog veel testen en werken we verder aan de optimalisatie, maar voor dat deel van de puzzel zijn we op zich klaar. Nu komen we bij het tweede deel. Als je wilt bouwen, heb je  een vergunning nodig. Die hebben we nog niet. We moeten ook nog aansluiting krijgen op het stroomnetwerk. En voordat je kunt beginnen met het storten van beton, is er wet- en regelgeving. We wachten nu bijvoorbeeld nog op de implementatie van de RED III (Renewable Energy Directive III, een Europese richtlijn die lidstaten verplicht om gebieden aan te wijzen voor de versnelde uitrol van hernieuwbare energie en de daarbij behorende infrastructuur, -red.). De RED III moet de industrie triggeren om te verduurzamen, maar wat mag je volgens die richtlijn gebruiken en wat telt niet mee? Groene waterstof telt, dat is helder. Maar waterstof uit afval, mag dat meetellen? Daar moet nu een ei over gelegd worden. Ons verhaal is duidelijk. Met onze technologie besparen we miljoenen kubieke meters gas en kunnen we een CO₂-reductie van vierhonderdduizend ton per jaar realiseren. Maar als het straks niet meetelt, dan is het er in werkelijkheid wel maar op papier niet. De overheid is ermee bezig en we hebben vertrouwen dat het de goede kant op gaat, maar de uitkomst is natuurlijk wel van belang.”

Heeft dat ook te maken met het feit dat we afval nog steeds niet zien als een grondstof?

“Zeker. Deze technologie is nieuw en mensen beginnen pas met nadenken als het er is. Zo’n proces kost tijd, maar bottom line heeft het denk ik ook te maken met onze kijk op circulariteit. We gebruiken dat woord veel en het klinkt mooi, maar wat is circulariteit nou écht? Het is meer dan van een oude wc-rol een tandenborstel maken. Als we in die gedachtegang blijven zitten, dan wordt het natuurlijk niks. Je moet op grote schaal durven nadenken en op dat spoor zitten we nog niet genoeg. Kijk bijvoorbeeld naar de grondstoffen. Het is belangrijk dat we die in Europa hebben, zodat we strategisch onafhankelijk zijn en blijven. De producten die we weggooien, zijn onze nieuwe grondstoffen en daarmee kunnen we ook concurreren met fossiele grondstoffen.”

Hoe groot is de investering om FUREC nu verder te krijgen?

“We praten over een investering van een miljard euro. Dat is ongelooflijk veel geld en dan maken we ook nog eens een first of its kind, dat is natuurlijk een enorm risico. Vergelijk het met Avantium die van TLR 8 naar de realisatie van een fabriek gegaan is. Een ontzettend knappe prestatie. Het is ze gelukt en ik ben daar als Nederlander apetrots op. Maar het heeft veel tijd en heel veel geld gekost. Je hebt als ondernemer ook een overheid nodig die daarbij ondersteunend is.”

Op grote schaal ‘durven’ zeg je. Hebben we genoeg lef in Nederland om dit soort baanbrekende projecten te realiseren?

“We zouden tegenwoordig nooit meer een Afsluitdijk kunnen maken. In de jaren twintig van de vorige eeuw begonnen ze gewoon met de schop in de grond. We hebben nu veel meer mogelijkheden, maar het lijkt wel alsof we steeds minder voorstellingsvermogen hebben. Aan lef ontbreekt het niet, maar we hebben het veel te complex gemaakt en denken te vaak in termen van risico’s. Begrijp me niet verkeerd, heel veel wetten dienen een goed doel, maar we slaan er soms wel in door. Inspraakprocedures vind ik echt heel belangrijk. Het is een grondrecht van mensen dat ze iets mogen vinden van hun omgeving. Maar ik heb ook meegemaakt bij de aanleg van een tracé dat de eerste mensen die protest aantekenden er al niet meer woonden terwijl de procedure nog steeds liep en er elke keer nieuwe voorschriften bij kwamen. Hoe eerlijk is dat vraag je je dan af? We moeten het spel niet continu veranderen terwijl je bezig bent. Daar heb je robuust overheidsbeleid voor nodig?”

Maar snap je de zorg van mensen?

“In de kern maken mensen zich zorgen over problemen waar ze geen grip op hebben. Ze lezen de krant, ze kijken tv en intussen hebben ze twee kinderen op de bank zitten en vragen ze zich af hoe het verder moet op deze wereld. Als je dan niet weet wat de oplossing is, wordt je wanhopig en wil je dat beïnvloeden. De een gaat protesteren op de A12 en ik probeer het te doen in mijn werk. Beide zijn we ongerust, maar ik zie gelukkig wel oplossingen.”

Wat is de stip op de horizon voor FUREC?

“Voor de bouw van de fabriek hebben we zeker nog technische uitdagingen, maar die begrijpen we zelf heel goed. De grootste hobbel nu is wet- en regelgeving en dat ligt buiten onze invloedsfeer. Wij hopen nog steeds dat de bouw tussen nu en vijf jaar gerealiseerd kan worden. En als we vervolgens deze technologie wereldwijd kunnen uitrollen, dan is het echt een megadoorbraak waarmee circulariteit op industriële schaal mogelijk wordt. Ik ben optimistisch als ik naar de toekomst kijk. Positieve mensen hebben de wereld, pessimisten zijn slechts toeschouwers.”

Fuse Reuse Recycle

FUREC staat voor Fuse Reuse Recycle. Met het project wil RWE betaalbare groene en circulaire waterstof produceren voor de industrie. Door waterstof te gebruiken in plaats van aardgas is er minder afhankelijkheid van olie- en gas-producerende landen en kan de CO₂-uitstoot gereduceerd worden. Tegelijkertijd draagt FUREC bij aan het hergebruik van gemeentelijk afval en wordt voorkomen dat moleculen onnodig verbrand worden. Het is daarmee een volwaardig alternatief voor afvalverbranding en een aanvulling op bestaande recycle initiatieven.

Meer informatie lees je op de website.