Chemiecluster Zeeland/West-Brabant: "Chemie is verweven met ons leven"

Ons land huisvest, mede vanwege haar gunstige geografische ligging, zes unieke chemieclusters die samen de ruggengraat van de Nederlandse chemische industrie vormen. Vijf daarvan zijn op een locatie aan elkaar verbonden, het Zesde Cluster vertegenwoordigt sectoren en bedrijven die geografisch verspreid over ons land liggen. In de serie Clemieclusters Nederland stellen we ze aan je voor. Aan het woord is Joost van Dijk, programmadirecteur van Smart Delta Resources (SDR). In die rol is hij verantwoordelijk voor de verduurzaming van het chemiecluster Zeeland/West-Brabant.

Smart Delta Resources is een internationaal samenwerkingsverband van energie- en grondstofintensieve bedrijven in de Schelde-Deltaregio (Zeeland/West-Brabant/Oost-Vlaanderen). De regio huisvest een krachtig grensoverschrijdend industriecluster van chemie-, staal-, energie- en foodbedrijven. Al deze bedrijven zetten zich in om bij te dragen aan de klimaatdoelen van 2030 en 2050.

"De grenzen van vandaag vormen juist de uitdagingen om samen de oplossingen te creëren voor onze industrie van morgen."

Die focus bleef overeind, al kreeg ook dit chemiecluster te maken met de gevolgen van corona. Joost: "Covid-19 heeft impact op de verschillende sectoren in de SDR-regio, die naast Zeeland ook de provincie Oost-Vlaanderen en een deel van West-Brabant omvat. Alle sectoren, zeker de petrochemie en de staalsector, maar ook de chemische industrie en de foodbedrijven, ondervinden hinder. Dat is zonneklaar. Toch weten onze bedrijven de focus te houden op innovatie en de energietransitie. Smart Delta Resources heeft met dezelfde energie gewerkt aan de innovatieve projecten die de industrie in de regio gaan verduurzamen."

"Als programma directeur wil je, samen met het team, uitvoering geven aan een strategie die leidt naar een toekomstbestendige, competitieve en duurzame industrie in de regio in 2050. Onze regio heeft met een potentiële CO₂-reductie van ruim 20 Mt per jaar een grote impact op een duurzamere wereld. Bovendien hebben we nu al een waterstofgebruik van 580 kton per jaar, 1/3 van Nederland. De ligging en verbondenheid met havens en grote windparken maken de regio uitermate geschikt voor grootschalige, snelle implementatie van groene waterstof."

"Nederland zonder chemie is als Zeeland zonder de Deltawerken. Onmisbaar. Chemie is verweven met ons leven."

"Samen proberen we de juiste omstandigheden te creëren waarin we de energietransitie ook daadwerkelijk kunnen maken. Want naast technologische vraagstukken zijn er ook uitdagingen op het gebied van infrastructuur, regelgeving, financiering en arbeidsmarkt. Ook daar zoeken we samen als bedrijven, als regio en met de verschillende overheden naar oplossingen voor onze industrie van morgen."

Toekomstplannen 

"Wij gaan de mogelijkheden in onze kansrijke regio benutten en als Green Energy-regio het verschil maken voor Nederland, Vlaanderen én Europa. Onze cross border samenwerking zet in op innovatieve projecten die industrie in de regio toekomstbestendig en duurzaam maken. Een voorbeeld is het ambitieuze Hydrogen Delta programma dat zich richt op grootschalige productie van groene waterstof. Hier liggen enorme kansen om bestaande waterstofconsumptie te vervangen en CO₂-uitstoot te reduceren. De regio is de grootste waterstofproducent én verbruiker van Nederland en Vlaanderen: de grootschalige productie en vraag naar industriële waterstof heeft een doorgroeipotentieel naar meer dan 1 Mton/jaar in 2050."

Hernieuwbare energievoorzieningen

De regio ligt gunstig nabij diverse hernieuwbare energievoorzieningen. Door snelle aanlanding van wind-op-zee krijgt de regio direct toegang tot duizenden megawatt windenergie (windpark Borsele I-II-III-IV en mogelijk IJmuiden Ver Alpha). Daarnaast beschikt de regio op dit moment al over een hoogwaardige gas / 380 kV-elektriciteitsinfrastructuur in het Sloegebied en Rodenhuize (Vlaanderen) met grensoverschrijdende mogelijkheden voor balancering van elektriciteit (BE/NL). Optioneel is er toegang tot CO₂-neutrale energie voor de productie van oranje waterstof middels de kerncentrale in Borsele. Aansluitend zijn er uitstekende mogelijkheden voor (aansluiting op) een H₂-backbone en voor realisatie van een waterstofhub in het havengebied van North Sea Port met kansen voor import, opslag en doorvoer van gele waterstof. Dit komt allemaal bij elkaar in toekomstgerichte programma’s, die concreet toepasbaar, die operationeel en op termijn ook financieel haalbaar zullen zijn. De grenzen van vandaag vormen juist de uitdagingen om samen de oplossingen te creëren voor onze industrie van morgen.

Met al deze plannen voor een duurzame toekomst ziet Joost een grote rol voor de chemie weggelegd. "Chemie is niet alleen vervuilend. De chemische sector zet juist alle zeilen bij om duurzamer te produceren. Wij merken hier in onze regio een gedeelde mentaliteit en de wil om te vernieuwen, vanuit een intrinsieke motivatie: voortbestaan. Tegelijkertijd zijn de oplossingen die wij als chemische industrie bedenken, ook toepasbaar voor andere industrieën. Zoals dit bij ons in de regio al gebeurt in de samenwerking met staal-, energie- en foodbedrijven."

Het idee dat er geen chemie in Nederland zou zijn, krijgt een echt Zeeuws antwoord van Joost: "Nederland zonder chemie is als Zeeland zonder de Deltawerken. Onmisbaar. Chemie is verweven met ons leven."

Chemieclusters in Nederland

Ons land huisvest, mede vanwege die gunstige geografische ligging, zes unieke chemieclusters die samen de ruggengraat van de Nederlandse chemische industrie vormen. Voor de productie, het vervoer en het gebruik van bijvoorbeeld grondstoffen en energie zijn deze clusters onderling nauw met elkaar verbonden en wordt er intensief samengewerkt. Zeeland/West-Brabant is een van de zes.